De oproep die met name uit de mond van NSC-Kamerlid Soepboer kwam om leraren hun vak terug te geven, richtte zich voornamelijk op scholen zelf. Stop met onderwijsvernieuwingen die het onderwijs uithollen. Stop met 30 lessen van 30 minuten per week. Stop met het in stand houden van een veel te grote flexibele schil. En geef leraren hun autonomie en zeggenschap over het lesgeven terug. Met name Anita Pijpelink (PvdA/GroenLinks) toonde zich een voorvechter voor de autonomie van de leraren. Beide Kamerleden die een onderwijsachtergrond hebben, constateren dat leraren hun vak kwijt zijn en dat het beroep van leraar weer zo aantrekkelijk mogelijk gemaakt moet worden. De status en de waardering van leraar is volgens hen ver te zoeken.
Dat vraagt wat van de scholen, maar ook van alle actoren rondom het onderwijs. In aansluiting op het rapport van de Onderwijsraad over de positie van besturen, riep Soepboer de actoren op om de eigen rol in te vullen. “Het Rijk moet regie nemen, besturen moeten besturen, ouders moeten weer opvoeden.” Alleen op die manier kunnen leraren weer doen waarvoor ze het vak hebben gekozen, namelijk lesgeven.
Lumpsum
Dat betekent volgens Kamerlid Paternotte (D66) ook wat voor hoe het onderwijs wordt bekostigd. Nu gaat al het geld dat de school ontvangt rechtstreeks naar het bestuur. Daar moeten we vanaf, aldus het D66-Kamerlid. De zeggenschap moet weer bij de school zelf liggen, de school weet zelf het beste waar het geld naartoe moet. Dat dat verregaande consequenties heeft voor de aantrekkelijkheid van het werk van de schoolleider, werd niet verder uitgewerkt. Paternotte kondigde wel alvast aan met een concreet voorstel te komen om de financiering op z’n kop te zetten.
Tijdens het debat werd goed zichtbaar dat meerdere partijen (waaronder D66, PvdA/GroenLinks, SP, NSC en zelfs de VVD) de lumpsum tegen het licht willen houden. Minister Paul zegde in haar eerste termijn toe dat er in april een Kamerbrief komt waarin het kabinet reageert op het financieringsvraagstuk met daarbij een verdere uitwerking van de reactie op het eerder verschenen IBO-rapport over sturing in het onderwijs. In de aangekondigde brief schetst de minister een aantal scenario’s bij de sturingsfilosofieën met daaraan gekoppeld een uitwerking voor wat die scenario’s betekenen voor het onderwijs.
Onderwijsregio’s
Het kabinet probeert het lerarentekort ook op te lossen middels het samenwerken in onderwijsregio’s. Dat daar zorgen over bestaan, werd duidelijk gemaakt door Don Ceder (ChristenUnie) en Chris Stoffer (SGP):
- In de eerste plaats wordt getwijfeld aan de effectiviteit. Kiezen meer mensen voor een baan in het onderwijs doordat er onderwijsregio’s zijn? De inzet van de onderwijsregio’s lijkt meer een herverdelingsoplossing te zijn, dan een campagne om jonge mensen tot het lerarenvak te bewegen.
- Bovendien zijn scholen huiverig om hun zeggenschap op personeelsbeleid te moeten verliezen. De minister wilde de zorgen van met name Don Ceder tijdens het debat ook niet wegnemen. De minister hamerde op de gezamenlijke verantwoordelijkheid, zonder te noemen dat het benoemingsbeleid primair een verantwoordelijkheid van het bestuur (zie ook het standpunt dat we daarover hebben geschreven).
- Momenteel wordt gewerkt aan de evaluatie van de voorloper regio’s die net van start zijn gegaan. De kaders voor de verdere uitrol van de onderwijsregio’s worden wel alvast gemaakt, inclusief een financiële uitwerking. Dat lijkt een merkwaardige volgorde. De minister hoopt daar in december duidelijkheid over te geven.
- Tot slot moet bestaande samenwerking niet worden doorkruist door nieuwe initiatieven, zeker niet als de samenwerking die er al is, werkt en naar tevredenheid is. Ook op dit punt leven zorgen in het onderwijs.
De ontwikkelingen van de onderwijsregio’s volgen we samen met aanpalende organisaties op de voet.
Aan het einde van het debat vroeg Kamerlid Pijpelink (PvdA/GroenLinks) een tweeminutendebat aan om verder te spreken over de autonomie van de docent. In dit debat kunnen ook moties worden ingediend. Zie voor meer informatie onderstaande nieuwsberichten over het commissiedebat en het tweeminutendebat dat vorig jaar is gevoerd over het lerarentekort:
