Volgens de huidige planning zal SLO het definitieve set kerndoelen in deze zomer opleveren. SLO is op dit moment bezig de feedback te verwerken, waaronder de opdracht vanuit OCW om meer samenhang aan te brengen in de kerndoelen voor de verschillende leergebieden, zodat bijvoorbeeld het onderwijs in lezen, rekenen en burgerschap zich onderling over en weer versterkt.
De procedure is vervolgens dat het ministerie van OCW de kerndoelen in een Besluit (AMvB) verwerkt (al dan niet met aanpassingen en ongetwijfeld na een openbare internetconsultatie), waarna de ministerraad het Besluit vaststelt.
In mei 2025 is door SLO het concept Functionele kerndoelen burgerschap gepubliceerd, voor gebruik door het SO en VSO. Inhoudelijk zijn deze grotendeels gelijk aan de andere kerndoelen, waarbij dan wordt opgemerkt dat het hier gaat om ‘streefdoelen’, waarbij voor iedere leerling kan worden bezien wat haalbaar is.
Wetsvoorstel wettelijke basis
Overigens is de wettelijke basis voor die AMvB nog niet rond, het wetsvoorstel dat daarin moet voorzien ligt bij de Tweede Kamer en was op 19 maart 2025 onderwerp van een ‘technische briefing’ in de Tweede Kamercommissie OCW. Daarbij kwam onder andere naar voren dat de beoogde kerndoelen voor onder andere burgerschap, uitvoeriger geformuleerd worden dan de huidige kerndoelen om meer duidelijkheid te creëren. Bovendien worden ze van een toelichting voorzien – en daarbij werd terecht opgemerkt dat een glasheldere communicatie nodig is om het veld ervan te vergewissen dat die toelichting niet behoort tot de verplichte inhoud.
Vanuit (onder andere) VBSO&VGS hebben we de Tweede Kamer in april 2025 gewezen op belangrijke aandachtspunten bij dit wetsvoorstel. Met name hebben wij ons daarbij gericht op het voorkomen dat burgerschap door een minister gemakkelijk diep inhoudelijk kan worden ingevuld. Die inbreng heeft mede geleid tot vragen vanuit de Kamercommissie aan OCW over het voorstel.
Burgerschap MBO
Een andere ‘burgerschapsontwikkeling’ is het concept-voorstel Wet uitwerking burgerschapsopdracht WEB, met een expliciete burgerschapsbepaling voor het MBO. Hier wordt een tweedeling gemaakt tussen:
- de opdracht om ‘burgerschapsonderwijs’ te verzorgen, volgens een nader bepaalde inhoud;
- en de zorgplicht voor een cultuur op de instelling die in overeenstemming is met de basiswaarden van de democratische rechtsstaat. Opvallend hierbij is overigens dat dit voorstel hierbij in de wettekst de waarden ‘vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit’ noemt. In de burgerschapsopdracht voor het funderend onderwijs was dat nu juist niet gedaan (hoewel daarbij wel in de Memorie van Toelichting) en lag de nadruk op de vrijheid van de school om het begrip basiswaarden nader in te vullen. Anderzijds gaat het hier om zodanig breed uitlegbare woorden, dat het nog steeds mogelijk is om in het onderwijs primair de Bijbelse waarden centraal te stellen.